Hello everyone, and welcome to the fourth film of our Global Classics Festival. I’m Kleo

and together with Laura, we are FC Dollyshot—a film club dedicated to celebrating f

history and giving classic masterpieces the audience and screen they deserve. Last year,

we focused on the New Wave in Taiwanese cinema, but this year, Klappei invited us to

curate a selection of classics from around the world. And to us, today’s film, Pirosmani

was an essential pick. We’d love to give a brief introduction beforehand, offering a few

insights to help you fully immerse yourself in this film—one you might not have chosen t

watch on your own.

Pirosmani was directed by Georgian filmmaker Giorgi Shengelaia and released in 1969. I

tells the story of the Georgian painter Niko Pirosmani, who was born in 1862 and passed

away in 1918. But this is far from just another conventional biopic—it is almost an artwork

in itself, inspired by Pirosmani’s unique style. His art is often categorized under the “naïve”

or “primitive” art movement, terms that refer to the simplicity of his style and subjects but

fail to fully capture the technical skill and craftsmanship behind his work. Just like a new

wave in cinema, a new wave in painting is a reaction against the status quo. Naïve art

rejected the strict rules of academic painters at the time, opting for a freer, more direct

expression of the world. Pirosmani’s work had a certain purity, almost as if he saw the

world through a child’s eyes. Shengelaia once said: “Pirosmani’s works are so sincere and

natural because, deep inside, a child remained within him—a child who observed and

understood the world in a completely different way from others.” Shengelaia wanted his

film to feel like Pirosmani’s paintings brought to life, carrying his painterly style into his ow

cinematic language. We see flat, tableau-like compositions, a childlike, simple perspective

the frontal quality of icon painting, and a dreamlike pace—a kind of Eastern European,

darker Wes Anderson.

Like many great artists, Pirosmani struggled to gain recognition during his lifetime. He

often traded his paintings for meals in local restaurants. But his work was preserved, and

after his death, he became widely admired. Just last year, his work was featured at Bozar

during the exhibition on the Georgian avant-garde. Even Picasso once said: "Georgia

doesn’t need my paintings because they have Pirosmani."

In the film, Pirosmani is played by Avtandil Varazi, who was not a professional actor but

painter himself—and also the art director of this film. Varazi later admitted that he initiall

hesitated to take on the role. He didn’t see himself as an actor and feared he wouldn’t do

the role justice. But Shengelaia convinced him, believing that only an artist could truly

embody Pirosmani’s spirit. The cast also includes other Georgian artists, which adds to the

authenticity and deep connection between the film and its subject.

When Pirosmani was made, Georgia was still part of the Soviet Union. But it was created

during a specific moment in history: the Khrushchev Thaw, the period in the 1950s an

1960s after Stalin’s death when censorship in the USSR was somewhat relaxed. More

Western films were allowed into the Soviet Union, and local artists were given slightl

more creative freedom. This led to a new wave of films by filmmakers who finally ha

chance to carve their own path, resulting in many extraordinary works and earning

Georgian cinema increasing recognition from international critics and programmers.

Filmmakers like Tengiz Abuladze, Sergei Parajanov, and Lana Gogoberidze contributed to

the high reputation Georgian cinema still holds today. A recurring theme in their work was

that of the artist and their moral duty to follow their calling and pursue their vision. That’s why films like Tarkovsky’s Andrei Rublev and Parajanov’s The Color of Pomegranat

could emerge—both now considered true classics.

By the time Pirosmani was released, the Thaw was coming to an end. But by then,

Georgian filmmakers had developed a unique style—a blend of fable and myth—tha

allowed them to subtly express ideas and navigate strict censorship. Often, in times of

oppression and censorship, cinema becomes more poetic, finding ways to convey critiqu

in subtle ways.

This is also true for Pirosmani. At its core, the film is about this particular artist’s life, bu

also about individuality itself. Shengelaia highlights Pirosmani’s independence—his

determination to follow his own path, even at great personal cost. This quiet focus on

individualism stands in contrast to the Soviet ideal of collectivism, making the film a subtle

poetic critique of the system. And just as Pirosmani’s naïve art was a reaction against the

rigid academic painting traditions of his time, Shengelaia’s film—and the entire Georgia

New Wave—was a reaction against the dominant cinematic trends of the era. As you’ll see

in this film, the minimalist style, slow pacing, and painterly compositions are deliberat

choices, contrasting with the narrative-driven and often propagandistic, grand Soviet films

Shengelaia would later become a professor at the film school, where one of his student

recalled:

"The first thing he taught us was to think without self-censorship, limits, and dogmas. I

our first year, he turned off the sound and told us that if he didn’t understand our fi

without dialogue, they weren’t cinema."

Beyond that, the film is also a celebration of Georgia itself—its people and its traditions

Pirosmani reflects the unique identity of Georgian culture, which constantly balance

between tradition and modernity. This ongoing paradox stems from Georgia’s rich,

complex, and often tragic history as a small, historically fragmented country caught at the

crossroads of major empires—Persian, Ottoman, and Russian. This struggle for identity,

both as a nation and as an artist, is a central theme in Georgian cinema.

Shengelaia himself once said: “Pirosmani is a reflection of old Georgia. I have other fi

that are dear to me, but the most important one, for me, is Pirosmani. If you understand

Pirosmani, you understand me.”

//////////////////

Hallo allemaal, en welkom bij de vierde film van ons Global Classics Festival. Ik ben Kleo

en samen met Laura vormen we fc dollyshot—een filmclub die de filmgeschiedenis en klassieke meesterwerken het publiek en het scherm wil geven die ze verdienen. Vorig

jaar richtten we ons op de New Wave in de Taiwanese cinema, maar dit jaar nodigde

Klappei ons uit om een selectie van klassiekers van over de hele wereld samen te stellen.

En de film van vandaag, Pirosmani, mocht volgens ons niet ontbreken. En wij geven graag

een korte inleiding op voorhand, om een aantal handvaten mee te geven om je te kunnen

overleveren aan deze film, die je misschien zelf niet direct zou opgezet hebben.

Pirosmani is geregisseerd door de Georgische filmmaker Giorgi Shengelaia en uitgebracht

in 1969, en vertelt het verhaal van de Georgische schilder Niko Pirosmani, geboren in

1862, gestorven in 1918. Maar het is niet zomaar de zoveelste biografische film—het

bijna een kunstwerk op zich, geïnspireerd door Pirosmani’s unieke stijl. Pirosmani’s kunst

wordt vaak gecategoriseerd onder de “naïeve” of “primitieve" kunststroming, termen die

verwijzen naar de eenvoud van zijn stijl en onderwerpen, maar die de technische

vaardigheid en het vakmanschap achter zijn werk niet helemaal vatten.

Net als een nieuwe golf in de cinema, is een nieuwe golf in de schilderkunst een reactie

tegen de status quo. De naïeve kunst keerde zich af van de strikte regels van de

academische kunstenaars uit die tijd en koos voor een vrijere, directere expressie van de

wereld. Zijn werk had een bepaalde puurheid, bijna alsof hij de wereld door de ogen van

een kind zag. Shengelaia zei ooit: "Pirosmani’s werken zijn zo oprecht en natuurlijk omdat

diep vanbinnen een kind in hem bleef bestaan—een kind dat de wereld observeerde en

begreep op een manier die totaal anders was dan anderen.” Shengelaia wilde dat zijn film

aanvoelde als Pirosmani’s schilderijen die tot leven kwamen, en trok Piromsani’s

schilderstijl door in zijn eigen filmtaal. We zien vlakke, tableau-achtige composities, het

kinderlijke, eenvoudige perspectief, de frontaliteit van de iconen schilderkunst en het bijna

droomachtige tempo. Een soort Oost-Europese, donkerdere Wes Anderson.

Zoals veel grote kunstenaars had Pirosmani het moeilijk om erkenning te krijgen tijdens

zijn leven. Hij ruilde zijn schilderijen vaak voor maaltijden in lokale restaurants. Maar zijn

werk bleef bewaard en na zijn dood werd hij uiteindelijk wereldwijd bewonderd. Vorig jaar

nog was zijn werk te zien in de Bozar tijdens de expo over de avant-garde in Georgië. En

zelfs Picasso zei ooit: "Georgië heeft mijn schilderijen niet nodig, want ze hebben

Pirosmani."

In de film wordt Pirosmani gespeeld door Avtandil Varazi, die zelf geen professioneel

acteur maar ook schilder was, en bovendien ook de art director van deze film. Varazi zelf

later dat hij aanvankelijk had getwijfeld om de rol op zich te nemen. Hij beschouwde

zichzelf niet als een acteur en vreesde dat hij de rol geen recht zou aandoen. Maar

Shengelaia wist hem te overtuigen, ervan overtuigd dat alleen een kunstenaar echt de

geest van Pirosmani kon belichamen. De cast bestaat ook uit andere Georgische kunstenaars, wat bijdraagt aan de authenticiteit en de verbondenheid van de film met zijn

onderwerp.

Toen Pirosmani werd gemaakt behoorde Georgië nog tot de Soviet Unie. Maar hij werd

gemaakt tijdens een specifiek moment in die geschiedenis: tijdens de Sovjet-dooi, de

periode in de jaren 50 en 60 na de dood van Stalin, waarin de censuur in de Sovjet-Unie

onder opvolger Chroesjtsjov enigszins versoepelde. Er werden al iets meer Westerse film

toegelaten in de Soviet Unie, en ook voor de eigen kunstenaars werden de regels iets

soepeler. Hierdoor ontstond een nieuwe golf films van kunstenaars die eindelijk wat mee

vrijheid krijgen om hun eigen pad te volgen, wat veel prachtige films opleverde en de

Georgische cinema internationaal steeds meer erkenning van critici en programmeurs

opleverde. Filmmakers als Tengiz Abuladze, Sergei Parajanov en Lana Gogoberidze

droegen bij aan de hoge reputatie die de Georgische cinema nog steeds heeft.

Een terugkerend thema in het werk van deze regisseurs was dat van de kunstenaar en

zijn morele plicht om zijn roeping te volgen en zijn doel na te streven. Daarom konden

films als Andrei Roebljov van Tarkovski en The Color of Pomegranates van Parajano

ontstaan, echte klassiekers ondertussen. Tegen de tijd dat Pirosmani werd uitgebracht,

was de dooi aan het verdwijnen, maar tegen dan hadden de Georgische filmmakers ee

unieke stijl ontwikkeld—een mix van fabel en mythe—waardoor ze op subtiele wijze

ideeën konden uitdrukken en de strenge censuur konden omzeilen. Vaak zie je dat in

tijden van onderdrukking en censuur cinema poëtisch wordt, om op een subtiele manier

kritiek te leveren.

Zo ook in Pirosmani. In essentie gaat Pirosmani over het leven van deze bepaalde

kunstenaar, maar ook over het leven van een individu. Shengelaia benadrukt Pirosmani’s

onafhankelijkheid—zijn vastberadenheid om zijn eigen pad te volgen, zelfs tegen een hoge persoonlijke prijs. Deze stille focus op individualiteit staat in contrast met het Sovjet-

ideaal van collectivisme, wat de film tot een subtiele, poëtische kritiek op het systeem maakt. En zoals de naive schilderkunst van Pirosmani een reactie was op de strenge

academische regels van de schilderkunst in die periode, was ook Shengelaia’s film, en de

gehele Georgische new wave, een reactie op de films van toen. Zoals je in deze film

zien, zijn de minimalistische stijl, het langzame ritme en de schilderachtige beeldvoering,

een bewuste keuze, die contrasteert met de narratief gedreven en vaak

propagandistische, grootse Sovjetfilms. Shengelaia zou later lesgeven aan de filmschool

waar een van zijn studenten over hem zei: "Het eerste wat hij ons leerde, was om te

denken zonder zelfcensuur, grenzen of dogma’s. In ons eerste jaar zette hij het geluid uit

en zei hij dat als hij onze films zonder dialoog niet begreep, het geen cinema was".

Verder is de film ook een viering van Georgië zelf, zijn bevolking en gebruiken. Pirosmani

weerspiegelt de unieke identiteit van de Georgische cultuur, die steeds balanceert tussen

traditie en moderniteit. Die constante paradox komt doordat Georgië een rijke, complexe

en vaak tragische geschiedenis heeft als een klein, grotendeels verdeeld land op het

kruispunt van grote imperia: Perzisch, Ottomaans en Russisch. Dat maakt dat de zoektocht naar die eigen identiteit, als land, of als kunstenaar, een belangrijk thema is in

de Georgische cinema.

Shengelaia zelf zei: “Pirosmani is een weerspiegeling van het oude Georgië. Ik heb

andere films die ik erg liefheb, maar degene die voor mij het belangrijkst is, is Pirosmani

Als je Pirosmani begrijpt, begrijp je mij."